Zorg en welzijn

• Inwoners zijn in staat om gezond te leven (we bevorderen gezond gedrag en positieve gezondheid);
• Mantelzorgers kunnen de zorg voor naasten beter aan en inwoners worden gefaciliteerd om elkaar te helpen;
• Inwoners kunnen zo lang en zo zelfredzaam mogelijk thuis blijven wonen;
• Alle inwoners, met of zonder beperkingen, kunnen meedoen in de samenleving;
• We ondersteunen mensen met psychische problematiek en zij die (tijdelijk) dak- en/of thuisloos zijn geworden.

Wet maatschappelijke ondersteuning
De houdbaarheid van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) staat onder druk door dubbele vergrijzing, personeelstekorten en beperkte toegang tot de Wet langdurige zorg (Wlz). Hierdoor neemt de vraag naar Wmo-ondersteuning toe. Ook het tekort aan geschikte woningen voor ouderen en mensen met een beperking vergroot de druk op de Wmo.

De VNG en het Rijk onderzoeken gezamenlijk de toekomstbestendigheid van de Wmo 2015. Dit traject richt zich op de balans tussen taken, middelen en uitvoerbaarheid en resulteert naar verwachting eind 2025 in beleidsopties voor een houdbare Wmo. Vooruitlopend hierop heeft het (demissionair) kabinet een wetsvoorstel aangekondigd om de eigen bijdragen voor individuele voorzieningen inkomensafhankelijk te maken. In werkingtreding wordt niet eerder dan 2027 (was 2026) verwacht.

Ten aanzien van de Wmo wordt een pakket aan maatregelen nader uitgewerkt met als doel het beheersen van de kosten. Waar mogelijk wordt binnen de wettelijke kaders terughoudend geïndiceerd. Er wordt onder andere onderzoek gedaan naar de inzet van dagbesteding als algemene voorziening.

Gezondheid, zorg en preventie
Om de zorg op termijn voor iedereen toegankelijk te houden, kwalitatief goed en betaalbaar is landelijk het Integraal Zorg Akkoord (IZA) 2023-2026 gesloten, waarin oplossingsrichtingen worden geschetst. Belangrijke speerpunten die aan de gemeenten raken zijn o.a.:

1. Regionale samenwerking
2. Samenwerking sociaal domein, eerstelijnszorg en GGZ
3. Gezond leven en preventie.

Regionaal wordt samengewerkt tussen de gemeenten, zorgverzekeraar en zorg- en welzijnsaanbieders aan thema’s preventie, GGZ en ouderen.
Ook is landelijk het Gezond en Actief Leven Akkoord gesloten. Gemeenten ontvangen sinds 2023 een brede specifieke uitkering (SPUK GALA) voor programma's op het terrein van bewegen, gezondheid en sociale basis.
In 2023 zijn de uitvoeringsplannen van het Gezond en Actief leven akkoord (lokaal) en in regionaal verband het regioplan van het Integraal Zorgakkoord opgeleverd. Deze voeren we ook in 2026 uit.

Op het gebied van GGZ wordt gewerkt aan het Mentaal Gezondheidsnetwerk Amstelland  waarin sociaal domein, eerstelijnszorg en GGZ intensiever met elkaar samenwerken om ervoor te zorgen dat inwoners met mentale problematiek op de juiste plek geholpen kunnen worden en capaciteit in de GGZ beschikbaar kan blijven voor diegenen die dit het meest nodig hebben. Ook komen er in alle Amstelland gemeenten laagdrempelige steunpunten voor inwoners met mentale klachten en/of sociaal-emotionele problematiek.

Op het gebied van preventie wordt dit kader wordt o.a. uitvoering gegeven aan preventie roken/ vapen, de ketenaanpak valpreventie, Welzijn op recept, eenzaamheidsbestrijding, Nu Niet Zwanger en de opstart van de Ketenaanpak kinderen met overgewicht. Ondanks dat de voortgang van beide akkoorden na 2026 onzeker is, gaan we in 2026 door met de samenwerking rond IZA en GALA en de uitvoering van deze activiteiten.

Ondersteuning van mantelzorgers
In het tweede kwartaal van 2025 is het nieuwe Uitvoeringsplan Mantelzorgondersteuning vastgesteld. Dit plan is gebaseerd op de uitkomsten van een evaluatieonderzoek en bevat zowel structurele acties die in 2025 zijn gestart als nieuwe maatregelen die gericht zijn op de toekomstige ontwikkeling van mantelzorg in Aalsmeer. De uitvoering van dit plan loopt door in 2026.

Het plan anticipeert op de verwachte stijging van het aantal inwoners met dementie — van circa 570 in 2024 naar circa 780 in 2030; een toename van circa 30%. De belasting van mantelzorgers die zorgen voor een naaste met dementie is relatief hoog. Daarom worden gerichte ondersteuningsmaatregelen voortgezet en uitgebreid.

Naast deze inzet is er in 2026 extra aandacht voor het vergroten van de bewustwording onder inwoners die mantelzorgtaken vervullen, vaak zonder zichzelf als mantelzorger te zien. Specifieke aandacht gaat uit naar werkende mantelzorgers en jonge mantelzorgers, die elk hun eigen ondersteuningsbehoeften hebben. De in 2025 gestarte pilot met mantelzorg-inloopspreekuren wordt in 2026 voortgezet en verder uitgerold, zodat laagdrempelige ondersteuning op wijkniveau beschikbaar is.

WoonWelzijnZorgvisie Aalsmeer- Langer thuis wonen en een passend woonzorgaanbod voor ouderen 
In 2026 geven we uitvoering aan de actiepunten zoals opgenomen in de WoonWelzijnZorgvisie Aalsmeer. De actiepunten richten zich op voldoende woningaanbod met passende zorg en ondersteuning voor kwetsbare groepen zoals ouderen. De acties zijn erop gericht dat kwetsbare inwoners (langer) thuis kunnen blijven wonen, mee kunnen doen en de zorg en ondersteuning ontvangen die ze nodig hebben. Daarnaast geven we ook in 2026 verder uitvoering aan het IZA Regioplan om in regionaal verband met onze samenwerkingspartners op zorg en welzijn, antwoorden te vinden op de uitdagingen waar de dubbele vergrijzing ons voor stelt. Zo gaan we in 2026 verder met de invoering van het Lang Leven Thuis concept in Aalsmeer.  

Ondersteuning van personen met onbegrepen gedrag
Via een ZonMW subsidie hebben de Amstelland gemeenten subsidie ontvangen om een aantal knelpunten in de ketenaanpak rondom personen met onbegrepen gedrag gezamenlijk verder uit te werken en de samenwerking in de keten te optimaliseren:

• We onderzoeken of het huidige opvangaanbod voor de moeilijkste doelgroep (met psychiatrie/overlast gevend gedrag) kan worden uitgebreid, of dat een Time Out voorziening (voor inwoners die tussen de wal en het schip terecht komen) haalbaar is.   
• We inventariseren en evalueren bestaande regionale zorg en veiligheid overlegtafels.
• We onderzoeken hoe en waar we in de keten ervaringskennis in kunnen zetten.  
• We zetten in op extra vroegsignalering en bemoeizorg.  

Doordecentralisatie MOBW naar Begeleid Thuis en Beschermd verblijf

Gemeenten, rijk en andere partijen werken aan de transitie ‘van beschermd wonen naar een beschermd thuis’. Dit is een regionale aanpak waarbij de centrumgemeente Amsterdam geleidelijk taken overdraagt naar de Amstelland gemeenten. Deze beweging moet bevorderen dat mensen met psychische problemen vaker thuis of in hun eigen woonplaats kunnen blijven wonen. De inzet van specifieke ambulante ondersteuning (Begeleid Thuis) voor de OGGZ doelgroep heeft tot doel dat verhuizing naar een instelling voor beschermd wonen minder vaak nodig is. Vanaf medio 2024 hebben de Amstelland gemeenten de eerste ervaringen opgedaan met het zelf indiceren van Begeleid Thuis zonder wooncomponent. Er is een tijdelijke regio coördinator Begeleid Thuis en Beschermd Verblijf aangesteld die het proces begeleidt. De regio coördinator wordt bekostigd door de Amstelland gemeenten samen.

Aanpak economische dakloosheid
De aanpak economische dakloosheid is een preventieve aanpak waarbij voorkomen wordt dat inwoners die dakloos raken (door bijvoorbeeld echtscheiding, faillissement of huiselijke conflicten) direct in een neerwaartse spiraal terecht komen. De ondersteuning aan deze groep bestaat met name uit begeleiding, eventueel in combinatie met opvang in een tijdelijke woonvoorziening. Tot en met 2026 ontvangen de Amstellandgemeenten (via Amstelveen als penvoerder) €1 miljoen per jaar vanuit Amsterdam.

Programma Arbeidsmigranten: ondersteuning, preventie en toegang tot zorg
In 2024 is gestart met de uitvoering van het programma gericht op arbeidsmigranten. Eén van de zes actielijnen binnen dit programma is ‘Ondersteuning, preventie en toegang tot zorg. In dit kader is welzijnsorganisatie Participe in 2024 gestart met een project met als doel de gezondheid en het welzijn van arbeidsmigranten te verbeteren en dakloosheid te voorkomen. In 2026 gaan we hiermee verder.

Risicomelding afloop SPUK GALA en IZA regeling en korting 10% door Rijksoverheid
Sinds enige jaren ontvangt de gemeente Aalsmeer een Specifieke Uitkering (SPUK) om ambities op het vlak van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) te realiseren. Ook ontvangt de gemeente Amstelveen als mandaatgemeente voor de regio Amstelland middelen om de afspraken voortkomend uit het Integraal Zorg Akkoord (IZA) uit te voeren. Beide regelingen zijn incidenteel en lopen tot 2027. De bedoeling van het Rijk en VNG is om een aanvullend zorg en welzijnsakkoord (AZWA) te sluiten waarin de SPUK GALA en SPUK IZA structureel gemaakt worden. Onzeker is nog in welke vorm dit precies gaat zijn en om hoeveel middelen het gaat.
Met de overheveling van diverse specifieke uitkeringen (SPUK’s) naar het gemeentefonds per 1 januari 2026 voert het Rijk een structurele korting van 10% door. Voor de gemeente Aalsmeer betekent dit dat er minder geoormerkte middelen beschikbaar zijn voor voornoemde regelingen. Over de consequenties die dit heeft voor de uitvoering van onze taken en de keuzes die wij moeten maken binnen het uit te voeren takenpakket zijn wij in gesprek.

Aan dit thema zijn gekoppeld de taakvelden: 
6.711 Hulp bij de huishouding (Wmo) 
6.712 Begeleiding (Wmo),  
6.713 Dagbesteding (Wmo) 
6.81a Beschermd wonen (Wmo) 
7.1 Volksgezondheid 
6.21 Wijkteams